Żywienie w zespole jelita drażliwego

Zespół nadwrażliwości jelit (IBS – Irritable Bowel Syndrome) jest zaburzeniem, które
w gastroenterologii jest jedną z najczęściej występujących chorób czynnościowych układu pokarmowego. Szacuje się, że dotyczy około 13% dorosłej populacji. Zwykle pierwsze objawy IBS pojawiają się między 30 a 40 rokiem życia. 

Etiologia zespołu jelita drażliwego wciąż jest nieznana, dlatego aby można było postawić skuteczną diagnozę niezbędne jest wyeliminowanie pozostałych chorób czynnościowych przewodu pokarmowego.

Czynniki mogące wpływać na rozwój choroby:

  • Czynniki psychiczne (długotrwały stres, depresja, zaburzenia osobowości, niepokój, lęk)
  • Nadmierny rozrost flory bakteryjnej jelit
  • Stosowanie diety ubogiej w błonnik
  • Przebycie infekcji bakteryjnej jelit
  • Zaburzenia motoryki jelit i czucia w obrębie narządów jamy brzusznej

Objawy

  • Bóle brzucha o charakterze skurczowym
  • Wzdęcia
  • Zaburzenia oddawania stolca (biegunki i zaparcia)
  • Nudności i wymioty
  • Uczucie pełności nawet po niewielki posiłku

Postacie kliniczne IBS

  • Biegunkowa
  • Zaparciowa
  • Mieszana

Zalecenia żywieniowe

Odpowiednia dieta jest szczególnie wymagana w okresach zaostrzenia objawów, ale stosowana codziennie może zmniejszać częstość zaostrzeń.

Niezależnie od postaci IBS zalecana dieta powinna być lekkostrawna i prawidłowo zbilansowana pod względem energetycznym oraz zawartości składników odżywczych. Ograniczeniu podlegają tłuszcze zwierzęce, które mogą nasilać objawy dyspeptyczne. Wskazane jest spożycie olejów roślinnych oraz niewielkich ilości masła. Białko spożywane przez chorych na IBS powinno być pełnowartościowe, pochodzić
z chudego mięsa, ryb i produktów mlecznych (maślanka, jogurt, kefir, zsiadłe mleko). Z diety należy wykluczyć napoje gazowane, które mogą powodować wzdęcia oraz ograniczyć spożycie fruktozy, która
w dużych ilościach występuje w sokach owocowych oraz mleko słodkie zawierające znaczne ilości laktozy. Oba wyżej wymienione cukry wywołują procesy fermentacyjne w jelitach, które mogą nasilać dolegliwości.

Unikać należy produktów silnie przetworzonych z dodatkiem słodzików i ostrych przypraw. Niewskazane
są również używki takie jak kawa, herbata oraz alkohol.

Warzywa i owoce należy spożywać w małych porcjach wybierając produkty nieposiadające właściwości wzdymających, dlatego należy wyeliminować z diety cebulę, warzywa kapustne i rośliny strączkowe.

Posiłki spożywać należy regularnie, w małych porcjach, minimum 5 razy dziennie.

Postać zaparciowa

U chorych cierpiących na zaparcia nawykowe wskazane jest spożywanie produktów z dużą zawartością błonnika, który zwiększa masy kałowe, nawadnia je i przyspiesza pasaż jelitowy. Produkty wysokobłonnikowe należy wprowadzać do diety stopniowo najlepiej w postaci pełnoziarnistego pieczywa, razowych makaronów, otrębów pszennych, suszonych śliwek i moreli, świeżych warzyw i owoców oraz kasz. Ważne aby
z błonnikiem przyjmować odpowiednią ilość płynów (ok. 1,5l/dobę) aby jego działanie było najbardziej efektywne.

W diecie należy ograniczyć produkty zapierające takie jak gotowana marchew, ryż, mąka ziemniaczana, czekolada oraz kakao.

Postać biegunkowa

W odróżnieniu od postaci zaparciowej w tym wypadku ograniczeniu podlegają produkty zawierające znaczne ilości błonnika. Ponadto wykluczyć należy produkty
z dużą zawartością tłuszczów oraz cukrów fermentujących (fruktoza, laktoza).

Warto w codziennym żywieniu uwzględnić produkty zapierające oraz napoje zawierające garbniki np. napar
z suszonych czarnych jagód i kakao.

Postać mieszana

Bywa, że chorzy cierpiący na IBS okresowo miewają zarówno objawy związane z biegunką jak i zaparcia.
W tym przypadku dietę należy dostosować do rodzaju objawów. W przypadku biegunki stosować dietę wskazaną w postaci biegunkowej IBS a w przypadku zaparć dietę zalecaną w postaci zaparciowej.

Probiotyki a zespół jelita drażliwego

Dobre efekty terapeutyczne uzyskuję się u chorych regularnie spożywających produkty mleczne zawierające bakterie probiotyczne. Wpływają one na zmniejszenie się częstości nawrotów choroby oraz ich łagodniejszy przebieg poprzez ograniczenie rozrostu flory bakteryjnej jelit. Ponadto powodują one zwiększenie tolerancji
na produkty spożywcze wywołujące w przeszłości nasilenie objawów. Są ponadto dobrym źródłem łatwo przyswajalnego białka oraz wielu niezbędnych witamin i składników mineralnych.

Potrzebujesz indywidualnej konsultacji?