Dieta w cukrzycy typu 2
Cukrzyca należy do grupy chorób metabolicznych, których cechą szczególną jest występowanie stanów podwyższonego stężenia glukozy we krwi, czyli hiperglikemii. Przyczyną hiperglikemii może być zarówno niewystarczająca produkcja insuliny
w trzustce, jak również nieprawidłowe działanie insuliny na organizm. Przewlekle występujące stany hiperglikemii przyczyniają się
do powstawania uszkodzeń w wielu narządach,
w szczególności w nerkach, oku, sercu i naczyniach krwionośnych oraz w układzie nerwowym.
Wyróżnić można wiele typów cukrzycy, ale najczęściej występującym jest cukrzyca typu 2. Jest to również jedyny rodzaj cukrzycy, któremu możemy zapobiegać podejmując działania profilaktyczne.
Pierwsze objawy cukrzycy:
- nagłe zmniejszenie masy ciała
- osłabienie
- senność
- wzmożone pragnienie
- wielomocz
- nawracające infekcje dróg moczowych
- pojawienie się zmian ropnych na skórze
Leczenie dietetyczne u chorych ze zdiagnozowaną cukrzycą typu 2
Podstawowym celem leczenia żywieniowego u osób z cukrzycą typu 2 jest utrzymanie stałego stężenia glukozy we krwi, czyli normoglikemii, dzięki czemu znacząco zmniejsza się ryzyko wystąpienia powikłań cukrzycy takich jak choroby sercowo – naczyniowe, niewydolność nerek, niedowidzenie lub całkowita utrata wzroku oraz trudno gojące się owrzodzenia powstające najczęściej na stopach. Odpowiednia dieta powinna również być pomocna w utrzymaniu odpowiedniego stężenia cholesterolu we krwi oraz umożliwić obniżenie masy ciała do wartości prawidłowych, ponieważ właśnie otyłość jest jednym z głównych czynników powodujących cukrzycę typu 2.
Ważna w diecie cukrzyków jest regularność spożywanych posiłków oraz ich ilość. W zależności od sposobu leczenia chorzy na cukrzycę powinni spożywać od 3 do 6 posiłków w ciągu doby. Spożywanie mniej niż
3 posiłków może być przyczyną niebezpiecznej hipoglikemii. Z diety należy wyeliminować cukry proste (słodycze, cukier, miód, ciastka, białe pieczywo i makarony), oraz ograniczyć znacząco tłuszcze nasycone (masło, smalec, słonina, mięso wieprzowe i wołowe). Produkty zbożowe są podstawą piramidy żywieniowej
i ich spożycie jest wskazane, należy jednak pamiętać o tym, aby wybierać produkty pełnoziarniste i unikać rozgotowywania kasz i makaronów. Warzywa wolno spożywać bez większych ograniczeń, jednak nad wyborem owocu należy się zastanowić, ponieważ w tej grupie produktów występują zarówno owoce o niskiej jak i o wysokiej zawartości cukrów prostych. Niewskazane są szczególnie winogrona i banany. W diecie cukrzyka powinny znaleźć się również produkty białkowe najlepiej w postaci ryb, chudego nabiału (uwaga
na cukier mleczny laktozę!), mięsa drobiowego i roślin strączkowych. Do picia wybieramy niegazowane wody mineralne, herbatę bez cukru, soki warzywne bez dodatku cukru oraz fermentowane napoje mleczne. Unikamy natomiast napojów alkoholowych, które mogą być przyczyną hipoglikemii.
Preferowanymi rodzajami obróbki kulinarnej przygotowywanych potraw jest gotowanie w wodzie i na parze oraz pieczenie w przypadku mięs i ryb. Warzywa najlepiej spożywać w postaci surowej lub krótko gotowane, ponieważ po obróbce termicznej ilość cukru w niektórych warzywach znacząco wzrasta.
Skład diety
- Węglowodany złożone (niski indeks glikemiczny <50IG) powinny stanowić 40-50% wartości energetycznej diety (pełnoziarniste pieczywo i makarony, kasze, ryż brązowy, inne produkty zbożowe
z pełnego przemiału, warzywa i niektóre owoce). - Z diety należy wyklinować węglowodany proste (wysoki indeks glikemiczny >70IG), ponieważ przyczyniają się one do szybkiego wzrostu stężenia glukozy we krwi
- Należy pamiętać o dostarczaniu organizmowi odpowiedniej ilości błonnika pokarmowego (ok. 35g/dobę)
- Powinny stanowić 25-35% wartości energetycznej diety
- Ograniczeniu podlegają tłuszcze nasycone, które powinny stanowić 7-10% wszystkich spożywanych tłuszczów
- Zawartość cholesterolu w codziennej diecie nie powinna przekraczać 300mg/dobę
- Wskazane jest spożycie tłuszczy jedno- i wielonienasyconych, wśród których za najzdrowsze uznaje się tłoczone na zimno oleje i oliwę (olej rzepakowy, olej lniany, olej gryczany). Dobrym źródłem tych tłuszczy są również ryby.
- Powinny stanowić 15-20% wartości energetycznej diety
- Do wskazanych produktów zawierających dobrej jakości białko zaliczamy: chudy nabiał, ryby, nasiona roślin strączkowych, mięso drobiowe.
Uwaga na hipoglikemię!
Hipoglikemia to sytuacja, w której stężenie glukozy we krwi spada poniżej wartości prawidłowych. Główną jej przyczyną jest nieprawidłowe dawkowanie leków hipoglikemizujących (obniżających stężenie glukozy we krwi) połączone ze wzmożoną aktywnością fizyczną, spożyciem alkoholu lub błędami dietetycznymi powodującymi zmniejszony dowóz kalorii. Nakładające się na siebie czynniki hipoglikemizujące mogą doprowadzić
do niekontrolowanego spadku glukozy we krwi i hipoglikemii, która jest stanem potencjalnie zagrażającym życiu.
Aktywność fizyczna
W przypadku osób chorych na cukrzyce typu 2, równie ważny jak odpowiednia dieta jest wysiłek fizyczny. Dla optymalnego efektu trening powinny być wykonywany regularnie minimum co 2-3 dni. Początkowo ćwiczenia powinny być umiarkowane i dostosowane do możliwości chorego a następnie stopniowo ich intensywność powinna być zwiększana. Regularna aktywność fizyczna pomaga utrzymać prawidłową masę ciała i pozwala na zmniejszenie dawek leków hipoglikemizujących.
Potrzebujesz indywidualnej konsultacji?
Umów się na konsultację online z dietetykiem z naszej poradni.
Wybrane konsultacje specjalistyczne: